De geschiedenis van straatfotografie gaat terug tot de uitvinding van de camera. Maar het was pas in de 20e eeuw dat het genre zich echt ontwikkelde tot een kunstvorm.

Ontstaan van de straatfotografie

Het ontstaan van de straatfotografie kan worden teruggevoerd tot het begin van de 20e eeuw, toen fotografieliefhebbers begonnen te experimenteren met het vastleggen van het stedelijk leven. Een van de eerste bekende straatfotografen was Eugène Atget, die in het begin van de 20e eeuw in Parijs werkte. Atget stond bekend om zijn afbeeldingen van de straten en architectuur van Parijs en wordt vaak beschouwd als de vader van de straatfotografie.

In de jaren 30 en 40 van de 20e eeuw begon Henri Cartier-Bresson de wereld te fotograferen. Hij was een van de grondleggers van de fotojournalistiek en bekend om zijn vermogen om beslissende momenten vast te leggen. Cartier-Bresson was ook een pionier op het gebied van de straatfotografie en staat bekend om zijn afbeeldingen van het dagelijks leven in steden over de hele wereld.

Kleinere camera’s = meer straatfotografen

Na de Tweede Wereldoorlog werd de straatfotografie steeds populairder en begon het zich te ontwikkelen als een kunstvorm. Fotografen zoals Robert Frank en Garry Winogrand waren beroemd om hun afbeeldingen van het Amerikaanse leven in de jaren 50 en 60. In de jaren 70 en 80 werd de straatfotografie nog verder ontwikkeld en werden nieuwe stijlen en technieken geïntroduceerd. Belangrijk hierin was natuurlijk de ontwikkeling van een steeds kleinere camera. Het meezeulen van een statief en meer was opeens niet meer nodig.

Voor mij is dit de interessantste periode. Laten we eerlijk zijn: we houden allemaal van die heren met hoge hoeden en de schoffies op de straathoek. Het is geen weemoed, maar gewoonweg een heerlijk zwartwit beeld om naar te kijken. Het doet denken aan oude films, slapstick, en ook toch een beetje aan tijden waarin mensen zorgelozer lijken te zijn. Toen roken nog gezond was, zeg maar.

Van zwartwit naar kleur

Een van de belangrijkste straatfotografen van deze periode was Alex Webb. Webb was vooral bekend om zijn kleurenfoto’s en zijn vermogen om complexe beelden te creëren met meerdere lagen. Hij reisde de wereld rond om foto’s te maken en stond bekend om zijn afbeeldingen van Latijns-Amerika en het Caribisch gebied. Webb’s werk is vaak vergeleken met dat van schilders vanwege de rijke kleuren en gelaagdheid van zijn beelden.

In de jaren 90 en 2000 werd de straatfotografie steeds meer erkend als een belangrijke kunstvorm en begon het een groter publiek te bereiken. Fotografen zoals Martin Parr en Bruce Gilden stonden bekend om hun satirische en soms provocerende beelden van het moderne leven. Er ontstonden ook nieuwe stijlen van straatfotografie, waaronder “vernacular photography”, waarbij fotografen zich richten op het vastleggen van de onbedoelde schoonheid van alledaagse objecten en scènes.

Digitale fotografie en social media veranderen straatfotografie

De opkomst van digitale fotografie en sociale media heeft de straatfotografie verder veranderd en uitgebreid. Fotografen kunnen nu hun werk gemakkelijk delen en feedback ontvangen van een wereldwijd publiek. Dit heeft geleid tot een grotere diversiteit aan stijlen en benaderingen van straatfotografie.

In de afgelopen jaren heeft de straatfotografie zich verder ontwikkeld en uitgebreid, met meer nadruk op thema’s als stedelijke verandering, migratie, identiteit en politiek. Straatfotografen zoals bijvoorbeeld Daido Moriyama en Trent Parke hebben de grenzen van de straatfotografie verlegd met hun experimentele technieken en abstracte beelden. Valérie Jardin heeft het over contemplatieve fotografie, en ik hou erg van die term. Fotografeer wat je voelt, niet per se alleen wat je ziet. Het biedt veel ruimte voor eigen interpretatie.

Kritiek op straatfotografie

Tegelijkertijd is er ook kritiek op de straatfotografie als een genre dat te vaak gericht is op het fotograferen van kwetsbare of marginale groepen zonder hun toestemming of medeweten. Sommige fotografen en critici pleiten voor een meer ethische benadering van straatfotografie, waarbij respect voor de privacy en waardigheid van de geportretteerden centraal staat. Ook de komst van de AVG en meer privacywetgeving hebben straatfotografie, mijns inziens onterecht, onder een loep gelegd.

Toch blijft de straatfotografie een krachtige en invloedrijke kunstvorm, die ons kan helpen de wereld om ons heen beter te begrijpen en onze relatie met de stedelijke omgeving te onderzoeken. De pioniers van de straatfotografie, zoals Atget, Cartier-Bresson en Webb, hebben ons geholpen om de potentie van deze kunstvorm te zien en hebben de weg vrijgemaakt voor de vele getalenteerde straatfotografen die hen zijn gevolgd.

Zin gekregen in een straatfotografieworkshop? Laat het me weten!