Morgen word ik fotograaf

Annie zong het al en ze had gelijk: The sun will come out tomorrow. Enerzijds lijkt er na de grijze maanden hier en daar weer een (weliswaar koel) dagje zon te komen. Straatfotografen en landschapsfotografen staan te popelen.

Maar aan de andere kant staat het voor mij ook voor iets anders: We willen fotograferen, maar waarom wachten we daar soms mee? Omdat er morgen meer gelegenheid is? Denk even met me mee.

De afgelopen tijd hoor ik meer en meer fotografen om mij heen – misschien trek ik het aan – die aan het nadenken zijn waar ze met hun fotografie naartoe willen. Het zijn niet alleen beroepsfotografen, maar juist ook goede amateurs die een creatieve uitlaatklep vinden in de fotografie.

Vaak gebeurt dat naast hun baan. Soms letterlijk onderweg naar hun baan, als de mist over de velden hangt en een kerktoren in die mist zijn vinger lijkt op te steken. De vraag van onze onderwerpen naar onze camera is groot.

Ik wil meer met die fotografie

Zeker in de fotoclubs, de fotowandelingen en mijn straatfotografie workshops hoor ik mensen het vaak verzuchten. Ik wil méér met mijn fotografie. Later, als ik met pensioen ben. Later, als ik meer tijd heb. Later, als het misschien wel te laat is.

Later is een te lange sluitertijd, die je foto te wazig maakt en je de focus volledig uit het oog laat verliezen. Ja, ik ben door burn-out de fotografie ingerold, maar heb daar ook weloverwogen beslissingen in moeten nemen.

Ik hoor mensen die een dag in de week gaan fotograferen. Een dag op 40 uur, dat is 10 procent minder salaris. Dat is veel. Dat kan het verschil zijn, zeker tegenwoordig, tussen een huis kunnen kopen of niet. Ik noem maar iets.

Ja, maar ik wil meer met die fotografie

Soms word ik ’s nachts wakker van een idee. Een nieuw project, of een technische uitdaging waar ik opeens een oplossingsrichting heb gevonden. Er is iets in die fotografie dat als een magneet al mijn gedachten (naast mijn gezin, gelukkig) trekt naar die ene passie.

Ik denk aan steden waar ik heen wil om te fotograferen, reflectoren voor mijn portretfotografie, een workshop die ik eindelijk eens moet gaan volgen. Een idee voor een column. Misschien ben ik wel manisch obsessief. Misschien mag het ook wel iets minder.

Maar ik weet wel dat er geen ruimte is voor een andere baan. Een stabiele baan, voor een baas, jee, wat zou dat een hoofdbrekens schelen.

Ik vraag me soms af of dat me niet gelukkiger zou maken. Meer rust zou geven. En misschien wel allebei, maar het is een onmogelijkheid geworden. Mijn manische obsessie met fotografie maakt dat ik inmiddels niet meer anders kan dan fotograaf zijn.

Gelukkig is het niet zo erg als het lijkt, maar er zit een kern van waarheid in mijn betoog hierboven. Eigenlijk zit ik er best nuchter in. Ik wil niet anders.

Volg je passie, waar dat kan

Ik ken ook fotografen die niets liever willen dan fotograferen, maar met het aantal beren op de weg kunnen ze inmiddels een dierentuin vullen. Geen Apenheul, maar Berenheul. Dat is een lastige situatie.

Natuurlijk, een eventueel gezin, andere verantwoordelijkheden, misschien de zekerheid van inkomen maken dat je niet zomaar je schepen achter je verbrand. Ik snap dat, vanzelfsprekend. Een carrièreswitch is niet niks.

Daarnaast wil ik je die kant niet eens opdrukken. Iedereen heeft zijn of haar eigen redenen om in de veiligheid van de huidige baan te blijven. De afgelopen jaren is er in Nederland, na een enorme groei in zzp-ers tijdens Corona, een dalende lijn in het aantal eenmanszaken te zien, las ik ergens.

Daar vallen de meeste fotografen ook onder.

Passie hoeft geen baan te worden

En dan is er nog het zwaard van Damocles: als je van fotografie, van je hobby, je beroep maakt, dan verdwijnt de passie, wordt de lol minder.

Ik hoor die vaak, en toch is dat ook maar een aanname. Misschien is het wel een excuus, een ingebouwde veiligheid. “Ik heb toch maar een baan gezocht, want ik verloor de lol in de fotografie.” Nu is het weer een hobby en is de lol terug.

Misschien gaat dit verhaal helemaal niet over fotografie. Misschien is het wel het leven: we stellen graag dingen uit die ons beangstigen, toch?

Harop denken

Mijn kwartje is al gevallen en ik hoef daar niet meer hardop over te denken: ik ben fotograaf. Maar voor jou kan het wel nuttig zijn, dat hardop denken. Wat gebeurt er als je over x jaar wel de tijd hebt voor fotografie? Wat betekent dat dan?

Ga je dan, na al die jaren werken, plaatjes schieten voor je eigen fotoalbum? Ga je dan een tweede of derde carrière najagen met de veiligheid van pensioen? Zeker een optie.

Het laatste wat ik wil is doemdenken, maar wat als je nu dat pensioen, of die door jezelf gezette datum niet haalt in goede gezondheid of met dezelfde passie voor fotografie? Wat als je spijt krijgt dat je niet eerder bent begonnen?

Ik heb spijt dat ik niet eerder ben begonnen. Ik ben twintig jaar te laat begonnen en voel haast om de mensen die ik bewonder bij te benen. Onbegonnen werk, en volkomen irrieel. Maar toch.

Wat betekent fotografie voor jou?

De vraag die ik je zou willen stellen is: wat betekent fotografie voor jou? Op welke plek komt die fotografie? Werk je om een nieuwe camera te kunnen kopen? Of is op zaterdag weg met de fotoclub voor jou echt voldoende invulling aan je passie?

Zelf merk ik dat ik veel over dit onderwerp nadenk. Wat betekent fotografie voor mij, en wat zou er gebeuren als ik, onverhoopt, toch weer de marketing in zou worden gedreven?

Wat als mijn steeds slechter wordende ogen (varifocale bril, en lezen blijkt steeds opnieuw een uitdaging) ervoor zorgen dat dit hem niet meer wordt? Voor mij is het andersom denken. Wat als fotografie wegvalt?

Geen oplossing

Helaas heb ik niet de oplossing. Ik kan niet voor je kiezen of je de stap naar professioneel fotograaf moet maken en misschien is die stap helemaal niet nodig. Misschien kun je met minder inspanning en risico toch fotografie die rol in je leven geven die je vindt dat het verdiend. Misschien heeft ie het al.

Wel wil ik je vragen, als je ooit hebt gedacht “Morgen word ik fotograaf”, wat dan morgen is. Wat mis je nu wat je morgen pas wil doen? Ga er gewoon voor. Al boek je alvast die fotoreis naar IJsland. Sluit je aan bij een fotoclub. Doe die cursus van Photofacts. Kleine dromen eerst. Vandaag is jouw dag.

“En de dingen in de kamer ik zeg ze weltrusten
Vanavond gaan we slapen en morgen zien we wel”

Nee, Boudewijn (de Groot, red.). Vandaag zien we wel. Morgen is maar een vaag begrip…

Dit artikel verscheen eerder op Photofacts.nl (het grootste fotografieplatform van Nederland), waarvoor ik sinds 2025 elke maand een column schrijf.